Aκρίτας όνταν έλαμνεν1 αφκά σην ποταμέαν,
επέγνεν κι έρτουν κι έλαμνεν την μέραν πέντ' αυλάκια,
επέγνεν κι έρτουν κι έσπερνεν εννέα κότια2 σπόρον.
Και ν-έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν ση ζυγονί'3 την άκραν,
και σκούται καλοκάθεται ση ζυγονί' την μέσην.
- Οπίσ' πουλίν, οπίσ' πουλίν, μη τρως την βουκεντρέαν4.
Και το πουλίν ελάλεσεν ανθρώπινον λαλέαν.
- Ντό στέκ'ς, ντό στέκ'ς Aκρίτα μου και τίναν αναμένεις;
Tο ένοικό σ'5 εχάλασαν και την καλή σ' επέραν
και τα μικρά τα πούλοπα σ'6 σο περιβόλ' εσύραν.
Βιτσοκοπά τον μαύρον ατ' και φτάν' και κοντεφτάνει.
Ανοίξετέ με, νε πορτάρ'7, ανοίξτε να σεμπαίνω.
Ενοίξαν ατον οι πορτάρ', εμπαίν' απές Ακρίτας.
Άλλοι σκαμνία δίγν' ατον, άλλοι καυκία8 απλών'νε9
και σο σκαμνίν 'κί κάθεται και το καυκίν 'κί παίρει.
Έσυρεν το σπαθίν ατου ας σο χρυσόν θηκάρι,
χίλιους εμπρός εσκότωσεν και μύριους από πίσω
κι επέρεν την κόρ' κι έφυγεν εννιά νύχτας κι ημέρας.
1. έλαμνεν: όργωνε
2. κότια: μονάδα μέτρησης για δημητριακά
3. ζυγονί': του ζυγού
4. βουκεντρέα: βουκέντρα είναι ραβδί με αιχμηρή απόληξη με το οποίο κεντρίζουν τα βόδια του αρότρου
5. ένοικο: το σπίτι, τον οίκο σου
6. τα πουλόπα σ': τα μωρά σου. Παρατονισμένο για λόγους μέτρου
7. πορτάρ': οι φύλακες της πύλης
8. καυκία: κούπες για κέρασμα
9. υπονοείται -γιατί παραλείπονται στίχοι- ότι φτάνει στο γάμο της γυναίκας του και προλαβαίνει να τον αποτρέψει
ΑΚΡΙΤΑΣ ΟΝΤΑΣ ΕΛΑΜΝΕΝ
Μετάφραση από την ποντιακή
Καθώς ο Ακρίτας όργωνε, πιο κάτω, στο ποτάμι,
Πήγαινε, ερχόταν κι όργωνε τη μέρα πέντε αυλάκια
Πήγαινε, ερχόταν κι' έσπερνε εννέα χύτρες σπόρο
Κι ένα πουλάκι κόντεψε στην άκρη του ζυγού του,
Σηκώνεται και κάθεται στη μέση του ζυγού του.
-Πίσω πουλί, πίσω πουλί, να μη σε βουκεντρίσω!
Κι ευθύς μ' ανθρώπινη λαλιά του λέει το πουλάκι.
-Τι στέκεσαι Ακρίτα μου, ποιος είν' που περιμένεις;
Το σπίτι σου χαλάσανε και πήραν την καλή σου
Και τα μικρά σου τα μωρά, τάσυραν στο περβόλι.
Καμτσίκωσε τον μαύρο του κι όλο και κοντοφτάνει
Ανοίξτε μου οι φύλακες, ανοίξτε μου, για να' μπω.
Του ανοίγουνε οι φύλακες και μέσα μπαίνει ο Ακρίτας.
Άλλοι σκαμνιά του δίνουνε, κι άλλοι καυκιά απλώνουν
Μα στο σκαμνί δεν έκατσε, και το καυκί δεν πήρε.
Μόν΄έσυρε τη σπάθα του απ' το χρυσό θηκάρι,
Χίλιους μπροστά εσκότωσε και μύριους από πίσω,
πήρε την κόρη κι έφυγε, εννιά νύχτες και μέρες.
Μετάφραση: Θωμάς Ακριτίδης, Λευκότοπος Σερρών